In opdracht van het ministerie van VWS inventariseerde Vilans het afgelopen jaar welke zorgvragen er bij medewerkers in de langdurige zorg leefden. Vilans haalde de vragen op bij congresbezoekers, informatielijnen, via online vragenlijsten, chatbots en grijze literatuur zoals de vizier-rapporten. Uiteindelijk kwamen de onderzoekers tot 1.222 binnen scope-vragen: 401 vragen die specifiek over de ouderenzorg gingen, 647 vragen over de gehandicaptenzorg en 174 vragen die op beide van toepassing zijn. 

Door de kennisvragen te categoriseren, samen te voegen en te herformuleren beperkte Vilans het aantal vragen verder. Drie thema’s kwamen overeen tussen sectoren en disciplines, vertelt Kwint. De complexe, meervoudige zorgvragen, gedragsproblemen en vragen over opleidings- en deskundigheidsbevordering.

Twee top tiens
Vilans bracht een prioritering aan op basis van vragenlijsten aan medewerkers. 619 ouderenzorgmedewerkers en 597 gehandicaptenzorgmedewerkers vulden die in. Wat vinden zij de  belangrijkste vragen? Op basis daarvan werd voor elke sector een top 10 opgesteld, die je onderaan dit artikel vindt.

ZonMw, de organisatie voor gezondheidsonderzoek en zorginnovatie, kan deze onderzoeksvragen uitzetten. Kwint: "Wij gaan de antwoorden vervolgens vertalen in praktische kennis, in filmpjes, instructies en academische werkplaatsen." 

Vragen adopteren
En wat gebeurt er met de vragen die geen plekje in de top tiens hebben gekregen? "Die gaan absoluut de prullenbak niet in", zegt Kwint. "Maar je hoeft niet van elke vraag een promotietraject te maken. Je kunt ook zelf tot antwoorden komen. Waarom gedraagt meneer of mevrouw zich zo. Hoe kan ik dat veranderen? Daarover nadenken en die kennis delen met je collega’s is minstens zo belangrijk als wetenschappelijk onderzoek. Blijf dus vooral ook in je eigen praktijk nieuwsgierig?"

"Kunnen we niet vragen of mensen in de zaal die overgebleven vragen willen adopteren?", suggereert dagvoorzitter Lennart Booij als Kwint haar verhaal heeft afgerond. "Wat een geweldig idee", reageert die. "We moeten met elkaar verantwoordelijk worden voor de antwoorden op die vragen en daarvoor ieders talent gebruiken. Dat is nodig om tot goede zorg te komen." 

Top 10 ouderenzorg
1. Hoe kan zo goed mogelijk worden omgegaan met onbegrepen gedrag bij ouderen met dementie?
2. Hoe kan de zelfredzaamheid van ouderen in verpleeghuizen gestimuleerd worden? Wat is de rol van technologie hierin?
3. Hoe zijn de leerbehoeften van professionals in de ouderenzorg te achterhalen, en kan zo leren en verbeteren vanzelfsprekender gemaakt worden?
4. Wat zijn basisvoorwaarden voor gezonde zorgteams in de ouderenzorg?
5. Wat is de relatie tussen dementie en pijn?
6. Gedrag kan voortkomen uit onderliggende psychiatrische problematiek die vanwege het wegvallen van coping en executieve functies aan het licht komt, maar het kan ook horen bij de dementie. Wanneer stel je nog een psychiatrisch beeld vast?
7. Hoe houdt een oudere zelf de regie wanneer hij/zij langdurige zorg nodig heeft?
8. Hoe vinden zorgprofessionals balans tussen het volgen en afwijken van regels, richtlijnen en protocollen?
9. Hoe kunnen de wensen en behoeften van ouderen worden vertaald in een goed zorgplan?
10.Hoe kan er worden omgegaan met de spanning tussen persoonsgerichte zorg en kwaliteitskaders?
 
Top 10 gehandicapten
1. Wat zijn valide diagnostische en interventiemethoden en protocollen in de zorg voor cliënten met verstandelijke beperkingen?
2. In hoeverre leidt technologie tot lagere werkdruk in de gehandicaptenzorg?
3. Hoe kunnen opleidingen goed aansluiten bij de behoeften van zorgmedewerkers en de ontwikkelingen in de gehandicaptenzorg?
4. Hoe kan de psychische gezondheid van cliënten met beperkingen worden verbeterd?
5. Hoe kan dementie bij cliënten met een verstandelijke beperking herkend worden en wat zijn goede diagnostische methoden?
6. Hoe kan nieuwe en bestaande kennis worden geïmplementeerd zodat professionals deze ook daadwerkelijk toepassen? Hoe werkt dit bij zelfsturende teams?
7. Hoe kunnen de vragen en behoeften van een cliënt met een verstandelijke beperking of EMB goed gehoord en in kaart gebracht worden? Hoe kan de ondersteuning en zorg hier zo goed mogelijk op afgestemd worden?
8. Hoe worden diverse problematieken bij cliënten gesignaleerd en al dan niet met elkaar in verband gebracht?
9. Hoe kan zo goed mogelijk omgegaan worden met moeilijk verstaanbaar gedrag bij mensen met een verstandelijke beperking en wat is daarbij de rol van medicatie? Wat is de rol van medicatie? Wat zijn de mogelijkheden voor preventie van moeilijk verstaanbaar gedrag?
10. Hoe kan psychiatrische problematiek bij cliënten met een verstandelijke beperking herkend worden? Hoe kan de begeleiding en behandeling goed bij deze cliënten aansluiten?

Het volledige rapport over deze inventarisatie verschijnt binnenkort. Houd daarvoor de website en/of nieuwsbrief van Vilans in de gaten.