Gebrek aan tijd
Ja, het gaat vandaag inderdaad over Vincent en mensen zoals Vincent, de ervaringsdeskundigen. “Wordt er genoeg naar jullie geluisterd?” vraagt de panelleider. Daar schort het wel eens aan, zegt Vincent. “Ze proberen het wel, maar het wil nog wel eens wrikken tussen praktijk en theorie...” zegt hij. “Het probleem is dat ze hebben te maken met een gebrek aan tijd. Er is vaak veel te weinig tijd. Maar ik wil oproepen, ook al is de tijd er niet, maak toch die 10 minuten of dat kopje koffie vrij als iemand ergens om vraagt. Het is maar even en het kan heel belangrijk zijn voor die persoon.”

 
Schurende waarheden
Sta stil bij het moment, vat de panelleider samen voor hij het woord geeft aan Jos Benders (mantelzorger en sportarts). Ook hij is een ervaringsdeskundige, hij verzorgde met zijn familie zijn hoogbejaarde moeder (ze is zelfs 101 geworden) en schreef daarover een boekje met ‘lessen’. Een paar daarvan: ‘veel liefde geven botst vaak met bureaucratie’ en ‘blijf vooral ook zorgen voor je eigen gezondheid en je eigen gezin’. Het zijn vaak schurende waarheden die Jos benoemt. “Ouderen zijn bijvoorbeeld vaak defensief in het aanvaarden van zorg. Daar moet je mee weten om te gaan, en niet als dirigent rondlopen. Blijf goed luisteren.”

 
Goed luisteren
De volgende deelnemer aan het gesprek is Jan Willem Schuurman (directeur leercentrum Amerpoort). Ook hij wijst op het benutten van de ervaringen van cliënten en mantelzorgers zelf. “We hebben al veel voorbeelden gehoord van het gebruik maken van de kennis van cliënten zelf.” Het is heel belangrijk voor cliënten en zorgwerkers om samen te leren en samen te ontwikkelen, zegt hij. “Het klinkt als een open deur, maar we dénken als zorgprofessional vaak dat we het samen doen en dat we goed luisteren, maar in de praktijk is dat vaak niet zo.”

 
Menselijk contact
Precies. “Begrijpen we elkaar wel goed genoeg?” vat de panelleider het samen. Hij legt die vraag voor aan Tommie Niessen (verpleegkundige, blogger), beter bekend als Tommie in de zorg. “Wat Vincent net zei, dat is superbelangrijk... samen het kopje koffie doen en vooral nieuwsgierig zijn naar de persoon, nieuwsgierig naar de mens zelf. Dan pas leer je hoe iemand is, en wat die iemand nodig heeft.” Vincent vult aan: “Het zit niet in dure apparaten, het zit in menselijk contact. Het kan in simpele dingen zitten, en dat hoeft dus ook helemaal niet duur te zijn.”

 
Goede voorbeelden
Mari Groenendaal (lecturer practitioner Woonzorgcentra Haaglanden) geeft een voorbeeld uit haar eigen praktijk. “We hebben een dementerende meneer die graag wandelde een route buiten aangeleerd. Zo werd de overgang tussen thuis wonen en wonen in een verpleeghuis soepeler. We hebben daar een film over gemaakt, we merkten dat die film goed aansloeg bij andere verzorgers. ‘Hee, misschien kan ik dat ook doen!’ Het kreeg een sneeuwbaleffect.” Jan Willem vult aan: “Zo zijn er zijn veel goede voorbeelden. De uitdaging is om die allemaal samen te krijgen, om ze uit te wisselen.” Tommie: “Organisaties zijn soms best stug, geef de vrijheid aan zorgprofessionals om gewoon eens dingen uit te proberen. Gaat het goed, dan leer je ervan Gaat het niet goed, dan leer je er ook van. Ja, dat vraagt om een mentaliteitsverandering.”

 
Mens achter de beperking
De panelleider vat het gesprek samen. Booij: “Er is veel van elkaar te leren, er wordt veel ontwikkeld. Maar we moeten minder angstig zijn om uit te wisselen en te proberen. Kijk goed naar de cliënt, naar de mens die zorg vraagt.” Vincent krijgt het laatste woord: “Kijk naar de vraag áchter de vraag. Kijk naar de persoon achter de beperking. Alleen dan kun je de juiste ondersteuning geven. Dat wil ik de mensen in de zaal meegeven, als we dat doen, krijgen we een betere zorg in Nederland!”